Vrijwilligers van de werkgroep Kwallef van IVN Ulestraten gaan de historische moestuin van Kasteel Vliek terugbrengen naar hoe die zo’n 100 jaar geleden was. Op de plek waar vroeger een boogserre stond, bouwen ze een nieuwe gebogen serre. Ook gaan ze de monumentale 18e-eeuwse moestuinmuren restaureren en een voormalige fruitboomgaard weer aanplanten met oude rassen. Het moestuincomplex is onderdeel van Landgoed Biesenberg in gemeente Meerssen en is eigendom van de familie Curfs, die actief betrokken is bij dit initiatief. Na afronding van dit project zal alles zichtbaar zijn en worden gedeelten opengesteld voor wandelaars en andere bezoekers. Ook zullen de ruimtes worden gebruikt voor educatieve ecologische programma’s. Verder wordt er een rondwandeling ontwikkeld.

In Eckelrade telen Mart, Maria en Magiel Vandewall groente en fruit op biologische wijze en maken ze Limburgse fruitstroop volgens een eeuwenoude traditie. De producten worden verkocht aan consumenten via een boerderijwinkel en bezorgdienst. Omdat de locatie te klein is geworden, verhuist de onderneming in 2023 naar een carréboerderij in Bruisterbosch, een buurtschap in de gemeente Eijsden-Margraten. Daar is genoeg ruimte om de biologische teelt uit te breiden en om een proeflokaal met een ambachtelijke stroopmakerij in te richten. Dit doen ze onder de naam Puurvandewall. De stroopmakerij zal te zien zijn vanuit het proeflokaal. Deze ontvangstruimte wordt het hart van het bedrijf, met proeverijen, workshops en audiovisuele presentaties rondom het thema ambachtelijke stroopmakerij en andere educatieve activiteiten. De ontvangstruimte is ook beschikbaar als een ontmoetingsplaats voor bewoners van Bruisterbosch en initiatieven uit de streek.

Urmond had tussen 1400 en 1850 een bloeiende Maashaven. Daar is tegenwoordig helaas niets meer van te zien, op een stukje kademuur van 15 meter na, dat verborgen ligt achter verbouwing. Stichting Vrijheid Urmond gaat de vroegere Maashaven weer zichtbaar en beleefbaar maken. Dit gaat ze onder andere doen door de contouren van de kademuur die onder de grond ligt zichtbaar te maken in de bestrating. Schipperspaadjes worden hersteld en de plek van het klooster en Redershuis worden boven de grond zichtbaar gemaakt. Een deel van de oude omwalling van Urmond wordt herbouwd en beplant met eetbare bramensoorten. Ook komt er een boek over de Maashandel en gaan vrijwilligers een boot bouwen zoals dat vroeger gebeurde en deze boot een plek geven in de ‘droge’ haven. Verder komen er natuurlijke speelelementen die verwijzen naar het Maashandel-verleden van Urmond.

De kern Genhout in de gemeente Beek krijgt een dorpsgaard waar mensen van alle leeftijden samen kunnen bouwen aan de gaard en moestuin. Deze dorpsgaard is een initiatief van de Coöperatie BurgerInitiatief Genhout. “Ons idee voor deze ‘samentuin’ is ontstaan toen we merkten dat een deel van de Genhoutenaren behoefte hadden aan een plek om samen te komen”, vertelt projectleider Nico Verwer van Coöperatie BurgerInitiatief Genhout. “In de dorpsgaard kunnen mensen elkaar ontmoeten, samenwerken, elkaar versterken en leren van en met elkaar. Het moet een toegankelijke plek worden waar iedereen zich thuis voelt en kan meedoen aan activiteiten. Daarnaast laat de dorpsgaard op een speelse en educatieve manier zien dat duurzame, biologische tuinbouw meer oplevert in de relatie tussen mens en natuur dan mono- en massacultuur.”

IVN Natuureducatie, CNME en Stichting De Rollen gaan 30 Educatieve Voedselbosjes aanleggen bij basisscholen en kinderopvanglocaties in Zuid-Limburg. Dat doen ze samen met kinderen, Jong Leren Eten, ouders, leerkrachten en vrijwilligers.  “Elk Voedselbosje wordt 30 m2 groot en heeft 30 soorten planten, struiken en bomen waarvan een deel of alles eetbaar is”, vertelt IVN-programmaleider Marieke Wingens. “Aan de hand van educatiemateriaal gaan de kinderen zelf het voedsel planten, verzorgen, oogsten, bereiden en opeten. Veel kinderen weten niet waar hun voedsel vandaan komt. Ondertussen wordt overgewicht een steeds groter probleem. Met de Voedselbosjes dragen we bij aan oplossingen hiervoor.”

Halte Sint Gerlach is een vakantiewoning in het oudste houten stationsgebouw van Nederland. De eigenaar, Marco van der Wal, heeft samen met inwoners van Houthem-St. Gerlach een dorpswijngaard gerealiseerd. “In 2018 hebben we groen licht gekregen van LEADER Zuid-Limburg”, vertelt Marco. “We zijn alles gaan bestellen en hebben samen met dorpsbewoners en Adelante het terrein voorbereid. In mei 2019 zijn de 750 wijnstokken aangeplant. Nu moeten ze groeien tot productie. Hopelijk hebben we in 2023 de eerste oogst.” Dit project is een nauwe samenwerking met onder andere het Dorpsplatform Wij Houthem-Sint Gerlach. Dorpsbewoners en andere geïnteresseerden kunnen wijnstokken adopteren. “Dan worden ze een wijnboer in het klein. Ze krijgen straks voorrang en korting op het bestellen van wijnflessen en worden uitgenodigd voor de oogst en om te helpen met het onderhoud. We houden regelmatig bijeenkomsten voor onze adoptiehouders. Zij zijn tegelijkertijd de vrijwilligers.”