"Bij LEADER gebeurt er écht iets in de dorpen en op het platteland."

Initiatiefnemers die een idee voor het Zuid-Limburgse platteland indienen, hebben veel werk te doen voordat hun idee is uitgegroeid tot een LEADER-project. Gelukkig krijgen ze ondersteuning van de Lokale ActieGroep: de LAG. De LAG bestaat uit bewoners uit het LEADER-gebied die vanuit hun brede ervaring de initiatiefnemers ondersteunen om van idee tot uitvoering te komen. Bovendien adviseert de LAG de Provincie Limburg over het toekennen van de gevraagde subsidie. Elian Vanderheijden uit Epen is sinds 2019 lid van de LAG en vertelt wat zij doet en waarom ze lid is geworden.

Waarom ben je LAG-lid geworden?

"Ik heb een sterke verbondenheid met het platteland en de mooie dorpen hier in Zuid-Limburg. We hebben levensvatbare dorpen, maar we moeten er wel iets aan doen om de verbinding tussen bewoners, bedrijven en verenigingen in stand te houden. Ik wil het platteland levensvatbaar houden en denk dat dit alleen samen kan. Er zijn veel goede ideeën, maar de mensen hebben ondersteuning nodig om die om te zetten in initiatieven. Als echt mensen-mens heb ik veel bestuursfuncties gehad bij verenigingen en maatschappelijke organisaties. Daar heb ik geprobeerd om projecten op touw te zetten om het platteland te laten bloeien en ook subsidies aangevraagd. Het leek me leuk om mijn kennis en ervaringen te gebruiken om anderen te helpen. Om projecten te stimuleren en van de grond te krijgen. Het mooie van LEADER Zuid-Limburg is dat naast de financiële steun ook hulp en advies aan de initiatiefnemers wordt aangeboden om hun droom te realiseren. Daarnaast helpt de LAG bij het doorlopen van de administratieve procedures die helaas nou eenmaal verbonden zijn aan Europese fondsen."

Hoe begeleid je lokale initiatieven van idee tot LEADER-project?

"Elk initiatief krijgt een LAG-lid toegewezen als ambassadeur. Zo ben ik zelf ambassadeur van een aantal nieuwe projectideeën. Eerst maken de initiatiefnemers een grove schets. Samen met Wim Fredrix en Ilse Kortstee van de Provincie Limburg ga ik met die schets aan de gang. We kijken of het idee LEADER-waardig is en kan voldoen aan de voorwaarden van het Europees Landbouwfonds. We helpen de initiatiefnemers verder door de juiste vragen te stellen: 'Heb je erover nagedacht wat je uiteindelijke doel is?' 'Wat zijn je uiteindelijke resultaten?' 'En heb je de omgeving er voldoende bij betrokken?' Zo zetten we hen aan het denken om het project beter te maken. We vinden het belangrijk dat er samenwerking is tussen bedrijven en bewoners. Ook moet een project een duurzaam resultaat opleveren, zodat het voor een langere periode zijn nut zal bewijzen."

"In deze fase twijfelen mensen vaak nog. Gelukkig kan ik mijn enthousiasme makkelijk overbrengen op andere mensen en dat vind ik fijn om te doen. Daarna werken de initiatiefnemers hun idee verder uit en kijken Wim en Ilse daar vanuit de Provincie naar. Vervolgens bespreken we die uitwerking in een kleinere groep LAG-leden. Uiteindelijk presenteren de initiatiefnemers hun projectplan aan de LAG. Ze worden door ons bevraagd: 'Hoe bedoel je dit?' 'Wat wil je daarmee?' Daarna neemt de hele LAG het besluit om het project goed te keuren en een positief advies aan Gedeputeerde Staten te geven over de subsidie."

Zijn er ook wel eens ideeën die geen LEADER-project worden?

"Ja, er zijn ideeën waarvan je vooraf weet dat ze niet haalbaar zijn, bijvoorbeeld als er te weinig betrokkenheid is van de omgeving. Dan moet je eerlijk zijn en zeggen dat dit het niet gaat worden. Soms zit er wel potentie in en helpen we mensen op gang: 'Denk daar en daar nog over na.' Of: 'Als je dit of dit probeert, in het verlengde van jouw idee, kun je de projectaanvraag opnieuw indienen.'"

Wat vind je het mooiste aan jouw rol als ambassadeur?

"Dat een idee van een groep mensen uiteindelijk leidt tot een mooi project in een dorp of gemeenschap, dat dan daar tot bloei komt. Een ander mooi aspect vind ik de samenwerking die tussen bedrijven en groepen of verenigingen op gang komt. We gaan samen met die mensen aan de slag met hun idee en aan het einde van het project is er daadwerkelijk iets: een blindentuin, een boomgaard, een smaaktheater… Het zijn geen plannen die in de la verdwijnen. In het verleden heb ik genoeg visies en rapporten gezien die vaak niet tot uitvoering kwamen. Bij LEADER gebeurt er écht iets in de dorpen en op het platteland. Daar worden zaken gerealiseerd. Dat is voor mij heel belangrijk. En het enthousiasmeren van de mensen die aan de slag gaan. Van de initiatiefnemers wordt heel wat verwacht. Ze krijgen ondersteuning, maar ze moeten zelf hard aan de bak om het waar te maken. Als dat lukt, dan is dat fantastisch."

En wat is het meest uitdagende aan jouw rol?

"Initiatiefnemers helpen met het vertalen van hun ideeën naar duidelijke, meetbare en haalbare resultaten. In het begin hebben ze die resultaten minder in de gaten. Het is belangrijk dat het duurzame projecten worden in plaats van losse flodders. En dat ze hun omgeving erbij betrekken, zeker bij individuele ideeën. Een project moet iets worden van de gemeenschap. Plattelandsontwikkeling komt op gang door samenwerking van partijen. En, wat ik zelf belangrijk vind, door het economische en sociale aspect aan elkaar te verbinden. We hebben nu nog bedrijvigheid op het platteland, maar we moeten ervoor zorgen dat het zo blijft. Daarom is bij LEADER Zuid-Limburg het verbinden van bewoners en bedrijven belangrijk, en dat spreekt mij aan. Zo komen we samen met initiatiefnemers tot mooie projecten die resultaat opleveren."

Hoe ziet de toekomst voor LEADER eruit?

"De huidige LEADER-periode loopt eind 2022 af. Tot die tijd kunnen nog subsidieaanvragen worden ingediend. Momenteel zijn we met veel ideeën bezig, ook hier komen weer mooie projecten uit voort. De nieuwe periode van het subsidieprogramma start in 2023 en wordt dit jaar voorbereid. Behalve de plattelandsontwikkeling die zo eigen is aan LEADER, komen daar doelen in beeld op het gebied van klimaat, milieu, water en biodiversiteit. Natuurlijk blijven we de bottom-up werkwijze gebruiken, omdat daar de kracht van LEADER zit: de bewoners die zelf bepalen wat belangrijk is in hun omgeving."